ਨੇਪਾਲ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ

ਕਾਠਮੰਡੂ, 12 ਸਤੰਬਰ – ਨੇਪਾਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਪੰਨਾ ਜੋੜਿਆ ਹੈ। 73 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੁਸ਼ੀਲਾ ਕਾਰਕੀ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਅੰਤਰਿਮ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸ਼ਪਥ ਲੈ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਗਈਆਂ।

ਸ਼ਪਥ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਿਛੋਕੜ

ਕਾਰਕੀ, ਜੋ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਮੁੱਖ ਨਿਆਂਧੀਸ਼ ਵੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ, ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਪੌਡੇਲ ਅੱਗੇ ਸ਼ਪਥ ਲਈ। ਪੌਡੇਲ ਨੇ ਦਿਨ ਭਰ Gen-Z ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ, ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਨੇਤਰਤਵ ਨਾਲ ਮਸ਼ਵਰੇ ਕੀਤੇ ਸਨ।

ਓਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪਤਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਵੀਂ ਚੋਣ

ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਹਿੰਸਕ Gen-Z ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਕੇ.ਪੀ. ਸ਼ਰਮਾ ਓਲੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਡਿੱਗ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਗਲੀ-ਮੋਹੱਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਤਰੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਸੰਦ ਕਾਰਕੀ ਰਹੀ।

ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਪਹੇਲੀਆਂ

Gen-Z ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਧਿਰਾਂ ਨਾਲ ਲੰਬੀਆਂ ਚਰਚਾਵਾਂ ਹੋਈਆਂ ਕਿ ਨਵਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਪਥ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂ ਬਾਅਦ ਹਾਊਸ ਆਫ ਰਿਪ੍ਰਿਜੈਂਟੇਟਿਵ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਆਖਿਰਕਾਰ ਕਾਰਕੀ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਸਹਿਮਤੀ ਬਣੀ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਿਰਫ਼ ਹਾਊਸ ਆਫ ਰਿਪ੍ਰਿਜੈਂਟੇਟਿਵ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਾ ਹੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਨਿਆਂਧੀਸ਼ਾਂ ਲਈ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਾਰਕੀ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ “ਜ਼ਰੂਰਤ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ” ਅਧੀਨ ਹੋਈ ਹੈ।

ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ

ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿਦਵਾਨ ਬਿਪਿਨ ਆਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ,
“ਜ਼ਰੂਰਤ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਕੋਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਨਿਯਮ ਨਹੀਂ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨੂੰ ਬਾਰ-ਬਾਰ ਛੱਡਣ ਦੀ ਆਦਤ ਪਾ ਲਈ, ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਜਨਮ ਲੈ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।”

ਫਿਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਾਰਕੀ ਦੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਪ੍ਰਤੀ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਜਤਾਇਆ—ਪਰ ਸਿਰਫ਼ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਜਦ ਤੱਕ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾ ਕੇ ਚੁਣੀ ਸਰਕਾਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ।

ਸਮਰਥਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ

ਕਾਰਕੀ ਦੀ ਚੋਣ ਦੀ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।

ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਨਿਆਂਧੀਸ਼ ਕਲਿਆਣ ਸ਼੍ਰੇਸਠ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਾਰਕੀ ਦੀ ਨਿਆਂਕਾਰੀ ਨੇਤ੍ਰਿਤਵ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵੇਖੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ‘ਤੇ ਪੂਰਾ ਭਰੋਸਾ ਹੈ।

ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਾਬੁਰਾਮ ਭਟਟਰਾਈ ਨੇ ਕਿਹਾ,
“ਇਹ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਹੈ ਕਿ Gen-Z ਦੇ ਯੁਵਕਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੀ, ਸਮਰਥ ਅਤੇ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਹਸਤੀ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ।”

ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਸਾਹਮਣੇ

ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਚੋਣਾਂ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਕਰਵਾਉਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਕਰਪਸ਼ਨ ਵਿਰੋਧੀ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਨੇਪਾਲ ਪੁਲਿਸ ਅਨੁਸਾਰ, Gen-Z ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਹੁਣ ਤੱਕ 51 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਸੁਸ਼ੀਲਾ ਕਾਰਕੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ

• ਜਨਮ: 1952, ਮੋਰੰਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਿਰਾਟਨਗਰ ਵਿੱਚ

• ਸਿੱਖਿਆ: 1972 ਵਿੱਚ ਤ੍ਰਿਭੁਵਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ (LLB), 1975 ਵਿੱਚ ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰਜ਼

• ਕਰੀਅਰ: 1979 ਵਿੱਚ ਬਿਰਾਟਨਗਰ ਵਿੱਚ ਵਕਾਲਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ

• 2007: ਸੀਨੀਅਰ ਵਕੀਲ ਬਣੇ

• 2009: ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਐਡ-ਹਾਕ ਜੱਜ

• 2010: ਸਥਾਈ ਜੱਜ

• 2016: ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੀ ਮੁੱਖ ਨਿਆਂਧੀਸ਼

ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫ਼ੈਸਲੇ

• 2017 ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਕਾਰਕੀ ਨੂੰ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਯੋਗ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।

• ਪੁਲਿਸ ਮੁਖੀ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ‘ਤੇ ਦਿੱਤਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤਕਰਾਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਇੰਪੀਚਮੈਂਟ ਮੋਸ਼ਨ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅਸੰਵਿਧਾਨਕ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

• 2012 ਵਿੱਚ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰੀ ਜਯਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਗੁਪਤਾ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ।

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਤੀ ਦੁৰ্গਾ ਸੁਬੇਦੀ, ਨੇਪਾਲੀ ਕਾਂਗਰਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹੇ ਅਤੇ 1973 ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਲੜਾਈ ਲਈ ਪੈਸਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹੋਏ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਈਜੈਕ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਰਹੇ।